lunes, 13 de diciembre de 2010

IMANOL URBIETA

Imanol Urbieta edo Manolo Urbieta (Zarautz, Gipuzkoa, 1934 - ) Euskal Herriko musikari eta idazlea da. Teologian lizentziatua da nahiz eta iada jubilatua dagoen. Gasteiz, Donostia, Burdeos, Budapest eta Estrasburgon musika ikasketak burutu zituen. Oleskariak koroaren hastapenetan ere ibili zen.
Gehienbat, haurrentzat zuzenduriko musika egin izan du bere ibilbide guztian. Hala nola, Txoria nintzela edota John Brown abestien sortzailea da. Xirula Mirularen sortzailea ere bada.
1964 eta 1978 urte hartean, Joxe Antonio Azpeitiarekin batera Euskalzaleak taldearen partaidetako bat izan zen. Elkarte honen helburua, haurrei Euskara erabiltzera bultzatzea zen. Honez gain, Zarauzko haurren Euskal Jaiak erebultzatu zituzten.

ANGEL ILLARRAMENDI

Angel Illarramendi Larrañaga (Zarautz, 1958) euskal musikagilea da. Honen lan gehienak zinemarako eta antzerkirako soinu banda ezagunak izan dira, Tasio filmekoa esaterako.
Angelek armonia, kontrapunto, fuga eta konposisioan prestakuntza handi izan du, bere irakaslea Francisco Escudero izan zelarik. Hauek guztiak aparte zazpi sinfonien autorea ere bada;

  • Zelai rudin (Pradera azul) (1884)

  • Bigarren sinfonía (1986)

  • Harri zuria (Piedra blanca) (1988)

  • Sinfonía Ingenua (1993)

  • Bostgarren sinfonía (1996)

  • Seigarren sinfonía (1998)

  • Zazpigarren sinfonía (2007)


  • Pelikula ezagun batzuk: Tasio, Yoyes, 27 horas, Una estacion de paso...

    jueves, 25 de noviembre de 2010

    JAZZ-a

    Jazz-a, XX. mendeko musika unibertsala, hainbat genero musikalen metaketaren ondorioz sortzen da. Europan asmatutako mendebaldeko metodo instrumental, harmoniko eta melodikoak eta Afrikako musika tradizionala batzen dira jazz-ean.

    *JAZZ-aren jatorria:
    XIX. mende hasierarako Afrikako mendebaldeko milioi erdi esklabo eramanak ziren AEBtara. Beren tribuen kantikak eraman zituzten. Gero, gizaki zuriak ebanjelizatu zituela eta, kristau-erlijioaren beste kantu batzuk jaso zituzten. Beltzek kantu berriok ikasi eta bereganatu zituzten, baina izaera berezia eman zieten

    Instrumentuak

     Bandurria

    Kitarraren antzeko herri instrumentua, hura baino txikiagoa eta zitarrarekin erlazionatua. 12 hari ditu; 6 bakun eta 6 bihurrikatu. Bereziki errondailetan erabiltzen da.

     Saxofoia

    Tutu konikoa eta mihi sinplea du. Giltzeko sistema erabiltzen du zuloak estali edo irekitzeko.
    Zazpi saxofoi mota daude, altua eta tenorea erabiltzen dira gehien bat.
    Oso funtzio garrantzitsua betetzen du bandetan, jazz-ean, rock-ean eta herri musikan.

     Tronpeta

    Metalezko instrumenturik zaharrenetako bat da. Instrumentu hau jatorriz militarra da, asko erabiltzen baitzen armadako joaldi desberdinak egiteko.
    Metalezkoa da eta batetik hodi mehe bat du, forma errektangularreko buelta oso bat ematen duena, eta azkenean enbutu baten modura zabaltzen da, kanpaia deitzen dena osatuz.
    Hiru balbula ditu eta balbuletan pistoi batzuk malguki bidez mugitzen dira eta nola zapaltzen den kontu, hodi barruko aireari bidea ireki ala itsi egiten diote, horrela soinu desberdinak sortuz.
    Soinu argi eta disdiratsua du. Ozen jo ezkero soinu sarkorra du eta orkestrako instrumentuen gainetik entzuten da.

     Pianoa

    Hari kolpatuzko tekla instrumentua da. 85 tekla txuri beltz ditu. Pianoa, funtsean, kutxa batean sartutako harpa bat da, sokaz hornitua eta bibrazioak handitu egiten dituen erresonantzi kaxa bat duena.
    Hariak altzairuzkoak dira, luzera eta diametro desberdinekoak eta erresonantzi kaxan ilaran ipiniak daude.
    Pianoa Klasizismoan hasi zen erabiltzen (Haydn eta Mozart) eta erromantizismoan instrumentu garrantzitsuenetakoa izan zen (Beethoven).
    Hariak kokatuta dituzten moduaren arabera bi piano mota daude: kolazkoa eta bertikala.

    Tronboia

    Urteetan zehar ezer gutxi aldatu den instrumentua da tronboia. Balbulen ordez luzatu eta laburtu egin daitekeen atzera-aurrerako tutua du tronboiak; era horretan soinu grabeago edo zorrotzagoak egin ditzake.
    Soinu oso lasai eta leunak, dramatiko eta ozenak sor ditzake tronboiak.

    Kontrabaxua

    Sokazko instrumentuen familiako grabeena da. Duen neurriagatik lurrean eusten zaio eta zutik dagoela jotzen du musikariak.
    Gaur egun, kontrabaxua garrantzi handikoa dugu jazz musikan eta arkua erabili baino, hariak punteatuz edo egurraren aurka kolpatuz jotzen da.


    Istrumentu hauek dira esanguratsuenak baina ala ere guztietan esanguratsuena pianoa da.

    jueves, 18 de noviembre de 2010

    DODEKAFONISMOA

    Dodekafonismoa edo musika dodekafonikoa, hamabi tonuko musika esan nahi duena (grezieratik dodeka, hamabi eta fonós, soinua) musika atonalaren forma bat da, konposaketa teknika batekin, non, eskala kromatikoko 12 notak baliokide bezala jotzen diren, hau da, harreman ordenatu batetara lotuak, noten artean hierarkiarik ezarri gabe. Hamabi nota edo tono erdiak garrantzi berekoak diren printzipioarekin idazten da, musika tonalaren aurkakoa izaki, azken kasu honetan, nota batzuk nagusi direlarik eta tonalitate zehatz batekin. Barne harremana Note-Row edo nota hilara baten erabileraz ezartzen da, hamabi notek osatzen dutena, batzuetan gutxiago ere izaten diren arren. Konposatzaileak aukeratzen du ze ordenatan agertzen diren, baina, saila berriz hasi arte, notarik errepikatu gabe.


    Musikari garratzitsuena Arnold Schoeberg dela esan dezakegu.



    Hemen ikus dezakezue bere bizitzari buruzko datu gehiago.
    http://www.epdlp.com/compclasico.php?id=1125

    martes, 16 de noviembre de 2010

    POSTERROMANTIZISMOA

    Posterromantizismoa erromantizismoko ideietara bueltatzea izan zen, hau da, berriro sentimenduak adieraztera musikaren bidez.

    MUSIKARI GARRANTZITSUENAK:

    Gustav Mahler http://www.epdlp.com/compclasico.php?id=1051


    Sergei Rachmaninov http://www.epdlp.com/compclasico.php?id=1097


    Richard Strauss http://www.epdlp.com/compclasico.php?id=1138


    Camille Saint- Saëns http://www.epdlp.com/compclasico.php?id=1118

    jueves, 11 de noviembre de 2010

    INPRESIONISMOA

    Inpresionismoa arte modernoaren mugimendu nagusietakoa da, XIX. mendeko bigarren erdian eta Parisen bereziki garatutakoa.

    Inpresionismoak itxura baino gehiago argiak eta koloreak, eta errealitateak baino gehiago zirrarek, inpresioek, eragindako lilurak lantzen zituzten.
    Inpresionismoak eskala pentatonikoak, gonga eta gamelan orketrako musika tresnak inportatzen ditu, beste herrialdeetatik. Antzinako moduak berreskuratzen ditu eta tonu osoen eskala aurkitzen.
    http://eu.wikipedia.org/wiki/Inpresionismoa ( Hemen aurki ditzakezue inpresionismoari buruz ezaugarri gehiago.)

    Musikari nagusiak

    Claude Debussy(1862-1918) inpresionismoaren ordezkari gorena da. FAUNOAREN BAZKALONDOARI PRELUDIOA, bere lanik ezagunena da.

    http://www.youtube.com/watch?v=cvFyq5CCxVE Hemen ikus dezakezue bere lanik ezagunena.

    http://es.wikipedia.org/wiki/Claude_Debussy Hemen aurki ditzakezue bere bizitzari buruzko datu gehiago.

    Maurica Ravel (Ziburu, 1875eko martxoaren 7a - Paris, 1937ko abenduaren 28a) musikagile eta piano jolea zen. BOLERO da bere lanik ezagunena.

    http://www.youtube.com/watch?v=3-4J5j74VPw Hemen ikus dezakezue bere lanik ezagunena.

    http://eu.wikipedia.org/wiki/Maurice_Ravel Hemen ikus dezakezue bere bizitzari buruzko datu gehiago.

    miércoles, 3 de noviembre de 2010

    XX. mendeko euskal musikariak

    JESUS ARAMBARRI
    1902-ko Bilboko zazpi kaleetan jaio zen eta uztailaren 10-ean Madrilen hil zen. Aita musikaria zuen. 16 urterekin pianoa joten zuen eta denborarekin bilboko orkestra sinfonikoaren zuzendari bihurtu zen.
    http://eu.wikipedia.org/wiki/Jesus_Aranbarri


    FELIX IBARRONDO
    1943- ko ekainean jaio zen Oñatin. Lehenengo musika ikasketak aitarekin egin zituen, Antoniorekin (solfeoa eta armonia).
    http://es.wikipedia.org/wiki/F%C3%A9lix_Ibarrondo


    LUIS DE PABLO
    1930-ean bilbon jaio zen. 8 urterekin musika ikasketak hasi zituen, eta 13 urte zituela konpozizioak egiten hasi zen. Gero aita hil zitzaion eta familiaren kargu egin behar izan zen, gero madrilen egin zituen abokatu izateko ikasketak eta hainbat urte aritu zen abokatu bezala.
    http://www.biografiasyvidas.com/biografia/p/pablo_luis.htm

    CARMELO BERNAOLA
    1929-ko ekainaren 16an jaio zen Otxandion, bizkaian eta 2002-an ekainaren 5ean hil zen Madrilen.
    Lan askoren egilea eta askotan saritua izan zen Bernaola. 82 lan egin zituen zinema, telebista eta antzerkirako, eta horrez gain musika klasikoan oso emankorra izan zen.
    http://es.wikipedia.org/wiki/Carmelo_Bernaola



    JOSE LUIS ITURRALDE
    1908-an jaio zen martxoaren 17an, Donostian. Bera jaiotako herrian ikasi zituen hainbat gauza, solfeoa, pianoa... 1985-ean donostian hil zen.
    http://www.euskonews.com/0524zbk/efem52403es.html
    José Luis Iturralde Pérez

    FRANCISCO ESCUDERO

    Francisco Escudero (Zarautz, Gipuzkoa, 1912ko abuztuaren 13a - Donostia, Gipuzkoa, 2002) euskal musikagilea zen. Donostiako Musikaren Udal Ikastegian hasi zen musika ikasten beranduago Madrilen amaitzeko.
    http://eu.wikipedia.org/wiki/Francisco_Escudero

    jueves, 28 de octubre de 2010

    Soinuaren grabazio eta erreprodukzioaren historia.


    Soinuaren eta erreprodukzioaren 
    historia. 

    1) 1881ean   Thomas Alba Edison      Fonografoa.

     

    2) 1898an  Berliner anaiak    Fonografoarentzat diskoak.



    3) XX.
    Mendean             CBS etxeak               LP-ak (Long play)


    4) 1970-eko     hamarkadan            kaseteak


    5) 1990ean                                CD (Disko trinkoa)


    6) Gaur egun         ….                               MP3, DVD.

    martes, 12 de octubre de 2010

    Orff instrumentuak.


    Orff-Schulwerk edo Orff metodoa pedagogia musikal aktibo bat da, Carl Orff alemaniarrak garatu zuena.
    1925-1950 urtealdira hasi zen musika-heziketan gorputz-perkusioari inportantzia ematen zion metodologia hau.Metodo horrek garrantzi handia ematen die abesten duen ahotsari, hitz egiten duen ahotsari (lengoaia eta erritmoa), tresnei (bai perkusio-tresnei, bai “keinu ozen” ere deitzen diren gorputzperkusioei).

    Perkusioa bi taldetan sailka daiteke eta bi talde honek azpi talde gehiagotan.

    Ez zehaztuak (laguntza erritmikorako egokiak,notarik gabeak) :
    - Egurrezkoak: klabeak, txina kaxa, krixkitinak, marakak, temple-block, güiro.
    - Metalezkoak: platera, triangelua, txintxarriak, krotalo, kaskabilo.
    - Menbranazkoak: timbalak, panderoa, pandereta, bongoesa.

    Zehaztuak : Melodiak joteko gaitasuna dutenak, baketekin joten diren laminez osatuak daude. Lamina hauek egurrezkoak edo metalezkoak izan daitezke eta behe aldean noten izena eraman ohi dute. Metalezko xafladunak, ekialde urrunean oinarritutakoak, metalofonoa eta karriloia dira, eta egurrezko xafladunak, afrikako instrumentuetan oinarrituak, xilofonoak.



    ZEHAZTUAK

    Xilofonoa:
     Perkusiozko musika tresna da, soinu zehatzeko laminofonoa, jatorria XVIII. mendean duena. Zurezko xafla bakoitza eskala kromatikoaren musika nota zehatz baten arabera gozatzen da. Xaflen ordena, piano baten teklatuaren oso antzekoa da.
    Xilofonoak, bere ahaide marinbak baino doinu biziagoa du, eta musika notak, askoz gutxiago mantentzen ditu. Xilofonoek, perkusio xafla laburrak dituzte.
    Metalofonoa:
    Lamina perkusiozko instrumentuak IDIOFONO ere deritzaien musika tresnak dira, hau da, hauek kolpatzean materialak bibratu egiten du soinua sortuz.
    Karriloia:
    Karriloia deritzo eskala musikalean jarrita dauden kanpaien multzoari, eta hauek mailu batez kolpatuak izaten dira bi modu hauetara:
                  - Eskuz.
                  - Teklatu batek mugitzen dituen mailu multzoarekin.


     EZ ZEHAZTUAK

    Egurrezkoak: KLABEAK
    Klabeak perkusiozko instrumentuak dira, egurrez eginikoak. Egur trinkozko 2 makilaz osatua dago eta elkarrekin kolpatuz sortzen da soinua. 2'5cm- ko diametroa dute, 20 cm- ko luzerarekin.

    Metalezkoak: TRIANGELUA
    Triangelua metalezko perkusiozko musika tresna idiofonoa da, orkestretan erabilia. Altzairuz egindako triangelua da, angelu batetik zabalik dagoena, soka edo alanbre batetik zintzilik egoten da eta metalezko, egurrezko edo plastikozko hagatxo batekin eraginez jotzen da, hagatxo honi batidore deitzen zaio. Idiofonoen familiako musika tresna da, tresna beraren bibrazioaz soinua sortzen duelako.


    Menbranazkoak: TINBALAK
    Tinbala perkusiozko musika tresna da, orkestra eta musika talde handietan erabilia.Perkusio-instrumentua. Kaxa kobrezko esferaerdia da, altuera jakin bateko soinuak sortzen dituen larrua edo bestelako mintz elastikoa du eta mazo-antzekoez kolpatuz jotzen da. Sortzen duen soinuaren altuera aldatu ahal izateko, mintzaren tentsioa aldarazten duen mekanismoa du.








    martes, 5 de octubre de 2010

    Metal Boskotea

    Kamarako musika joten duen talde hau bi tronpeta tronboi bat tronpa bat eta tuba batek osatzen dute.
    Hauen musika lanen artean estilo eta garai ezberdineko lanak agertzen dira. Hauek interpretatzen dituzten lan gehienak bandarako edo orkestarako idatziak izaten dira, garai haietan ez baitziren hauentzako lanik idazten, ez baitziren besteak bezain famatuak. Beranduago XX. mendean hasi ziren musikariak metal boskotearentzako lanak idazten.

    Tronpeta: Haizezko instrumentua da. Soinua jotzen duenaren ezpainek bokilan eginiko bibrazioari esker sortzen da. Tronpeta gehienetan Sib afinatua egoten da ( afinazio normala baino tonu bat beherago).
    Archivo:Trumpet 1.jpg
    Tronpa: Tronparen tinbrea aberats eta esanguratsua da. Instrumentu honek soinu leunak jo ditzake baina baita gogorrak ere. Tronpa tutu luze eta estu batez osatua dago, tutu hau kiribildu egiten da eta pabiloi ireki baten bukatzen da. Soinua jotzen duenaren ezpainek bokilan eginiko bibrazioari esker sortzen da. Normalean Fa-n edo Sib- ean afinatzen da.

    Archivo:French horn front.png


    Tronboia: Tronboia instrumentu aereofonoa da metal-haizeen familiakoa. Soinua jotzen duenaren ezpainek bokilan eginiko bibrazioari esker sortzen da. Nota ezberdinak tutu mugikor bati esker sortzen dira, VARA deiturikoa.

    Archivo:Posaune.gif

    Tuba:  Soinua jotzen duenaren ezpainek bokilan eginiko bibrazioari esker sortzen da. Gaur egun orkestetan tuba bakarra egon ohi da metalen ataleko baxu bezala ibilia. Bandetan Mib eta Sib-ean afinatutako tubak erabiltzen dira, baina Fa eta Do-an ere afinatzen dira.
    Archivo:Two F tubas.jpg

    Euskal Herrian esanguratsuenetakoa Azpeitiko metal boskotea da. Hona emen " El rey leon" lana azpeitiko metal boskotearen eskutik:
    http://www.youtube.com/watch?v=39D2peveWDM